ผลวิจัยพบ‘คน’ถนัดฉายเดี่ยว ส่วน‘มด’ทำงานเป็นทีมเก่งกว่า

26 ธ.ค. 2567 นสพ.The Jerusalem Post ของอิสราเอล รายงานข่าว Ants outshine humans in teamwork: Weizmann Institute's surprising findings อ้างผลวิจัยของสถาบันวิทยาศาสตร์ไวซ์มานน์ (Weizmann Institute of Science) ในเมืองเรโฮว็อท (Rehovot) ประเทศอิสราเอล ซึ่งได้ตีพิมพ์ใน PNAS วารสารวิชาการที่มีชื่อเสียงในสหรัฐอเมริกา พบว่า มดสามารถทำงานเป็นทีมได้ดีกว่ามนุษย์

นักวิจัยได้ทำการทดลองโดยให้สิ่งมีชีวิตทั้ง 2 สายพันธุ์มีหน้าที่ในการเคลื่อนย้ายวัตถุขนาดใหญ่ที่มีรูปร่างไม่ปกติผ่านเขาวงกต ซึ่งช่วยไขข้อข้องใจเกี่ยวกับข้อดีและข้อเสียของลัทธิปัจเจกและลัทธิสังคมนิยม งานวิจัยนี้เกี่ยวข้องกับการสร้างปัญหาการคำนวณในโลกแห่งความเป็นจริงที่เรียกว่า “ปัญหาการเคลื่อนย้ายเปียโน (Piano Moving problem)” ปัญหานี้เกี่ยวข้องกับวิธีการที่เป็นไปได้ในการเคลื่อนย้ายวัตถุที่มีรูปร่างไม่ปกติ เช่น เปียโน จากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งภายในสภาพแวดล้อมที่มีสิ่งกีดขวาง

เพื่อทดสอบทั้งมดและมนุษย์ นักวิจัยได้ออกแบบเขาวงกตซึ่งประกอบด้วยพื้นที่สี่เหลี่ยมผืนผ้าแคบๆ ที่แบ่งออกเป็นสามห้องซึ่งเชื่อมต่อกันด้วยช่องแคบสองช่อง ผู้เข้าร่วมต้องเคลื่อนย้ายวัตถุขนาดใหญ่ที่มีรูปร่างเหมือนตัวอักษร “T” ผ่านเขาวงกตนี้ โดยฝั่งมดนั้นผู้วิจัยเลือก “มดดำบ้าน (Paratrechina longicornis)” เป็นตัวแทน ขณะที่ฝั่งมนุษย์ ผู้วิจัยได้แบ่งเป็นกลุ่มเล็ก 6-9 คน และกลุ่มใหญ่ 16-26 คน

เพื่อให้แน่ใจว่าสามารถเปรียบเทียบระหว่างมดและมนุษย์ได้ นักวิจัยได้ทำการปรับแต่งหลายอย่าง เช่น รูปร่างของวัตถุและรูปทรงเรขาคณิตของพื้นที่มีความสอดคล้องกันในทุกทีม มีเพียงขนาดเท่านั้นที่เปลี่ยนแปลงเพื่อให้เหมาะกับขนาดที่แตกต่างกันของมดและมนุษย์ นอกจากนี้ ครึ่งหนึ่งของทีมมนุษย์ยังถูกสั่งห้ามพูดหรือแสดงท่าทาง และผู้เข้าร่วมสวมหน้ากากอนามัยและแว่นกันแดดเพื่อปกปิดปากและดวงตา ซึ่งเลียนแบบข้อจำกัดในการสื่อสารของมด

กลุ่มตัวอย่างที่เป็นมนุษย์ได้รับคำสั่งให้ถือสิ่งของโดยใช้ที่จับซึ่งออกแบบมาเพื่อเลียนแบบวิธีที่มดจับสิ่งของ ที่จับเหล่านี้มีเครื่องวัดที่วัดแรงดึงที่แต่ละคนใช้ตลอดการทดลอง สำหรับมด วัตถุจะถูกเก็บไว้ในอาหารแมวก่อนแล้วทาด้วยทูน่าเพื่อกระตุ้นให้มดขนย้ายวัตถุผ่านช่องเปิดทั้งสองช่องไปยังรัง การทดลองซ้ำหลายครั้งสำหรับผู้เข้าร่วมแต่ละกลุ่ม นักวิจัยวิเคราะห์วิดีโอและข้อมูลการติดตามโดยใช้การจำลองด้วยคอมพิวเตอร์และแบบจำลองทางฟิสิกส์เพื่อประเมินประสิทธิภาพ

“ผลลัพธ์เผยให้เห็นความแตกต่างระหว่างประสิทธิภาพของแต่ละบุคคลและกลุ่มในทั้ง 2 สายพันธุ์ ความสามารถทางปัญญาของมนุษย์ทำให้พวกเขามีความได้เปรียบในการแข่งขันแบบรายบุคคล โดยหันไปใช้การวางแผนเชิงกลยุทธ์ที่คำนวณมาอย่างดี ซึ่งเอาชนะมดได้อย่างง่ายดาย อย่างไรก็ตาม ในการทดสอบแบบกลุ่ม โดยเฉพาะในกลุ่มที่ใหญ่กว่า ภาพรวมกลับแตกต่างออกไป มดเป็นกลุ่มมีประสิทธิภาพดีกว่ามดตัวเดียว โดยความสามารถของพวกมันจะเพิ่มขึ้นในกลุ่มที่ใหญ่กว่า” งานวิจัยระบุ

รายงานข่าวกล่าวต่อไปว่า มดแสดงให้เห็นถึงความจำร่วมกัน โดยรักษาทิศทางการเคลื่อนไหวร่วมกันและหลีกเลี่ยงความผิดพลาดซ้ำๆ พวกมันกระทำร่วมกันในลักษณะที่คำนวณและมีกลยุทธ์ แสดงให้เห็นถึงความรู้ความเข้าใจทางสังคม ในทางกลับกัน มนุษย์ไม่สามารถปรับปรุงประสิทธิภาพการทำงานเมื่อกระทำร่วมกันเป็นกลุ่ม ในกลุ่มที่มีการสื่อสารที่จำกัด ประสิทธิภาพการทำงานจะแย่ลงเมื่อเทียบกับการแสดงเดี่ยวหรือกลุ่มที่ไม่มีการจำกัด

เมื่อการสื่อสารระหว่างสมาชิกในกลุ่มมนุษย์ถูกจำกัดให้เหมือนกับมด ประสิทธิภาพการสื่อสารของพวกเขาก็ลดลงเมื่อเทียบกับการสื่อสารแบบตัวต่อตัว ผู้เข้าร่วมในกลุ่มที่มีการสื่อสารจำกัดมักจะเลือกวิธีแก้ปัญหาแบบ “ละโมบ (Greedy)” ซึ่งเป็นขั้นตอนที่น่าดึงดูดใจในระยะสั้นแต่ไม่มีประสิทธิภาพในระยะยาว ในทางตรงข้าม ผู้วิจัยระบุว่า การจัดกลุ่มไม่ได้เพิ่มความสามารถทางปัญญาของมนุษย์ "ภูมิปัญญาของฝูงชน (wisdom of crowds)” อันโด่งดังซึ่งได้รับความนิยมอย่างมากในยุคของเครือข่ายสังคมออนไลน์ ไม่ได้กลายมาเป็นหัวข้อหลักในการทดลองนี้

สำหรับคณะผู้วิจัยงานนี้ ประกอบด้วย ดร.เอฮัด โฟนิโอ (Dr..Ehud Fonio) จากกลุ่มของ ศ.โอเฟอร์ เฟเนอร์แมน (Prof.Ofer Feinerman) ในแผนกฟิสิกส์ของระบบเชิงซ้อนที่สถาบันไวซ์มานน์ , ศ.เนียร์ กอฟ (Prof. Nir Gov) จากแผนกฟิสิกส์เคมีและชีวภาพที่สถาบันไวซ์มานน์ , ดร.อาเมียร์ ฮาลุตซ์ (Dr.Amir Haluts) และ ศ.อามอส คอร์แมน (Prof.Amos Korman) จากมหาวิทยาลัยไฮฟา เมืองไฮฟาของอิสราเอล