เคยรู้สึกประหม่าเวลาอยู่ต่อหน้าคนเยอะ ๆ จนแทบจะหายใจไม่ออกไหม? บางครั้งใจสั่น มือสั่น หรือเหงื่อออกจนเรารู้สึกอึดอัด หากคุณเคยมีอาการเหล่านี้บ่อย ๆ เมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่ต้องพบปะหรือถูกจับจ้องจากผู้อื่น นั่นอาจเป็นสัญญาณของ “โรคกลัวสังคม” หรือ Social Anxiety Disorder ซึ่งเป็นภาวะที่มากกว่าการแค่ขี้อาย

โรคกลัวสังคม คืออาการที่ผู้ป่วยจะรู้สึกไม่สบายใจ กังวล และประหม่าเมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่ต้องพบปะหรือถูกมองจากผู้อื่น เช่น การพูดคุยกับคนที่ไม่คุ้นเคย การนำเสนองาน หรือทำกิจกรรมต่อหน้าคนกลุ่มใหญ่ โดยอาการทางกายที่แสดงออกมาอาจเป็นใจสั่น มือสั่น เหงื่อออก หรือแม้กระทั่งเสียงสั่น สิ่งเหล่านี้ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกทรมานและเลี่ยงสถานการณ์ทางสังคมไปในที่สุด

แล้วเราจะสังเกตตัวเองได้อย่างไร? วิธีง่าย ๆ คือ ถ้าการประหม่าหรือกังวลเหล่านี้เกิดขึ้นบ่อยจนฝึกฝนหรือซ้อมแล้วยังไม่สามารถก้าวผ่านได้ และอาการยังคงอยู่ตลอดเวลามากกว่า 6 เดือน นั่นอาจเป็นสัญญาณของโรคกลัวสังคม ที่ไม่ควรละเลย เพราะผู้ป่วยจะรู้สึกทรมานใจจากความกังวลเหล่านี้อย่างต่อเนื่อง ต่างจากคนขี้อายที่อาจมีอาการเป็นบางครั้งและหายไปเมื่อมีความมั่นใจมากขึ้น

สาเหตุของโรคนี้คืออะไร? แม้ยังไม่สามารถระบุได้ชัดเจน แต่หลายครั้งโรคกลัวสังคมเกิดจากประสบการณ์ที่เลวร้ายในอดีต เช่น การโดนแกล้งต่อหน้าคนอื่น การถูกล้อเลียนในห้องเรียน หรือการได้รับการวิจารณ์อย่างรุนแรง ซึ่งประสบการณ์เหล่านี้ฝังใจจนทำให้ผู้ป่วยกลัวการอยู่ในสถานการณ์เดียวกันอีกในอนาคต

การรักษาทำได้อย่างไร? หากได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคกลัวสังคม การรักษาหลักคือการปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมของผู้ป่วย โดยแพทย์จะชวนให้ผู้ป่วยประเมินความคิดตัวเองอยู่เสมอ ว่าความกังวลที่เกิดขึ้นนั้นมีความจริงมากน้อยแค่ไหน เช่น ความกลัวว่าคนอื่นจะมองไม่ดี หรือกลัวการถูกจับจ้อง เพราะความกลัวเหล่านี้บางครั้งเป็นแค่ความคิดที่เกิดขึ้นในใจของผู้ป่วยเอง ทั้งที่ในความเป็นจริงคนรอบข้างไม่ได้คิดในทางร้ายต่อผู้ป่วยแต่อย่างใด

การปรับเปลี่ยนความคิดและทัศนคตินี้จะต้องทำควบคู่กับการพูดคุยและสื่อสารกับคนรอบข้าง เพื่อให้คนใกล้ตัวเข้าใจความพยายามในการเปลี่ยนแปลงและฟื้นฟูสภาพจิตใจของผู้ป่วย ช่วยสร้างสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตรและปลอดภัย ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยค่อย ๆ ฟื้นฟูตัวเองได้อย่างมั่นคง

ดังนั้นหากคุณหรือคนใกล้ตัวเริ่มมีอาการเหล่านี้บ่อย ๆ อย่ามองข้าม และลองพิจารณาการเข้าพบผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาอย่างเหมาะสม

Cr.โรงพยาบาลวิมุต