นวัตกรรมเพื่อความยุติธรรม! อาจารย์ ม.กรุงเทพ พัฒนาโครงการ “Where the Silence Speaks” สลายความเงียบในเรือนจําหญิง สร้างต้นแบบศูนย์แม่และเด็กสู่การจัดสร้างจริง

ด้วยแนวคิดที่ยึดผู้คนเป็นศูนย์กลางในระบบยุติธรรม ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ฤทธิรงค์ จุฑาพฤฒิกร อาจารย์สายวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการศึกษา มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ได้ริเริ่มและพัฒนาโครงการ “Where the Silence Speaks” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของกลุ่มผู้ต้องขังหญิงที่เปราะบาง โดยเฉพาะผู้ที่ตั้งครรภ์หรือมีลูกเล็กในเรือนจํา

ผศ.ดร.ฤทธิรงค์ กล่าวว่า ความท้าทายสําคัญของโครงการคือการทลาย 'สถาปัตยกรรมแห่งความเงียบ' ที่ทําให้ผู้หญิงในเรือนจํารู้สึกว่าไม่มีสิทธิจะพูดหรือจินตนาการถึงชีวิตที่ดีกว่านี้ ทีมวิจัยจึงเน้นการพัฒนาเครื่องมือและกระบวนการในการรวบรวมข้อมูลที่เข้าถึงง่ายและสร้างพื้นที่ปลอดภัยทางจิตใจให้ผู้ต้องขังสามารถแสดงออกได้อย่างแท้จริง โดยดําเนินการภายใต้มาตรฐานจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์อย่างเข้มงวด

ผลลัพธ์จากการทํางานร่วมกับเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์, นักศึกษา, นักออกแบบ และผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชน ได้พัฒนาไปสู่ต้นแบบของ ศูนย์แม่และเด็กภายในทัณฑสถานหญิงกลาง คลองเปรม ซึ่งใช้นวัตกรรมทางแนวคิด “Creative Pragmatic Co-Design” ความสําเร็จนี้ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการในระดับนโยบาย โดยผู้อํานวยการทัณฑสถานหญิงกลางได้เชิญทีมวิจัยไปนําเสนอแบบเพื่อประกอบการวางแผนงบประมาณและการจัดสร้างจริงในอนาคต

นอกจากนี้ โครงการยังได้ต่อยอดนําเครื่องมือนี้ไปใช้ในการออกแบบสถานคุมขังภายหลังพ้นโทษ และจัดนิทรรศการในพื้นที่สาธารณะ ซึ่งงานนี้ได้รับ รางวัลระดับชาติ 2 รางวัล ได้แก่ ASAIHL Thailand Outstanding Achievement Award 2024 และ Distinguished Academic Award in the Social Sciences 2024 สะท้อนถึงคุณภาพและความหมายของการนํางานออกแบบมาเป็นเครื่องมือของความยุติธรรมที่จับต้องได้