ตะวันตกส่งสัญญาณฟื้นสัมพันธ์‘ซีเรีย’ สหภาพยุโรปเลิกคว่ำบาตร-ทูตสหรัฐฯเยือนเมืองหลวง

สำนักข่าว TASS ของทางการรัสเซีย รายงานข่าว US to remove Syria from state sponsors of terrorism list — special representative อ้างการเปิดเผยจาก โธมัส บารัค (Thomas Barrack) เอกอัครราชทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศตุรกี ในฐานะผู้แทนพิเศษสหรัฐฯ ประจำซีเรีย ที่ระบุว่า โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ประธานาธิบดีสหรัฐฯ มีแผนที่จะถอดซีเรียออกจากรายชื่อรัฐที่สนับสนุนการก่อการร้าย และในช่วงเช้าวันที่ 29 พ.ค. 2568 ยังมีการเชิญธงชาติสหรัฐฯ ขึ้นสู่ยอดเสาที่บ้านพักเอกอัครราชทูตในกรุงดามัสกัสของซีเรีย นับตั้งแต่สถานทูตปิดตัวลงในปี 2555 หรือ 1 ปีจากความขัดแย้ง

ตามคำอธิบายของทูตบารัค เป้าหมายหลักของรัฐบาลสหรัฐฯ คือ "การเสริมอำนาจให้กับรัฐบาลชุดปัจจุบัน" ในซีเรีย โดยอ้างถึงความสัมพันธ์ระหว่างซีเรียกับอิสราเอล ซึ่ง อาซาอัด อัล-ไชบานี (Asaad al-Shaibani) ความสัมพันธ์ดังกล่าวเป็น "ปัญหาที่แก้ไขได้" และแสดงการสนับสนุนการเจรจาระหว่างทั้งสองประเทศ ขณะที่สถานีโทรทัศน์ Al Ekhbariya ของซาอุดิอาระเบีย รายงานว่า ผู้แทนพิเศษของสหรัฐฯ ได้รับการต้อนรับจากผู้นำในรัฐบาลเฉพาะกาลของซีเรีย อาทิ ประธานาธิบดี อาห์เหม็ด อัล-ชารา (Ahmed al-Sharaa) และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

สำนักข่าวรอยเตอร์ รายงานข่าว US flag raised in Damascus, envoy says Syria-Israel peace is possible ระบุว่า โธมัส บารัค เอกอัครราชทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศตุรกี ในฐานะผู้แทนพิเศษสหรัฐฯ ประจำซีเรีย เดินทางเยือนซีเรียเป็นครั้งแรกในวันที่ 29 พ.ค. 2568 และเชิญธงชาติสหรัฐฯ ขึ้นสู่ยอดเสาที่บ้านพักเอกอัครราชทูตในกรุงดามัสกัสของซีเรีย ซึ่งตอกย้ำความสัมพันธ์ที่ขยายตัวอย่างรวดเร็วระหว่างสหรัฐฯ กับซีเรีย พร้อมชื่นชมรัฐบาลที่นำโดยกลุ่มอิสลาม และกล่าวว่าพร้อมสำหรับการเจรจา

ในการให้สัมภาษณ์กับสื่อในกรุงดามัสกัส ทูตบารัค กล่าวว่า ซีเรียและอิสราเอลเป็นปัญหาที่แก้ไขได้ แต่จะต้องเริ่มจากการเจรจา ซึ่งตนคิดว่าต้องเริ่มด้วยข้อตกลงไม่รุกรานพูดถึงเขตแดนและพรมแดน นอกจากนั้น สหรัฐฯ จะไม่ถือว่าซีเรียเป็นรัฐที่สนับสนุนการก่อการร้ายอีกต่อไป โดยกล่าวว่าปัญหาหมดไปแล้วเมื่อระบอบการปกครองของอัสซาดสิ้นสุดลง อย่างไรก็ตาม รัฐสภามีเวลาทบทวนเป็นเวลา 6 เดือน

“เจตนาของอเมริกาและวิสัยทัศน์ของประธานาธิบดีคือเราต้องให้โอกาสกับรัฐบาลหนุ่มชุดนี้โดยไม่แทรกแซง ไม่เรียกร้อง ไม่กำหนดเงื่อนไข ไม่ยัดเยียดวัฒนธรรมของเราให้กับวัฒนธรรมของคุณ” ผู้แทนสหรัฐฯ ประจำซีเรีย กล่าว

ชารา อดีตผู้บัญชาการกองกำลังอัลเคดา ซึ่งปัจจุบันเป็นประธานาธิบดีในรัฐบาลรักษาการของซีเรีย กำลังเร่งปรับทิศทางประเทศที่เคยมีความสัมพันธ์อันไม่ราบรื่นกับตะวันตก แต่มีความใกล้ชิดกับอิหร่านและรัสเซียในช่วงที่อยู่ภายใต้การปกครองของตระกูลอัสซาดมากว่า 5 ทศวรรษ นอกจากนั้น ซีเรียเป็นรัฐแนวหน้าในความขัดแย้งระหว่างอาหรับกับอิสราเอลมาช้านาน โดยอิสราเอลยึดครองที่ราบสูงโกลันของซีเรียมาตั้งแต่สงครามในปี 2510 และในเดือน ธ.ค. 2567 เมื่อ บาชาร์ อัล-อัสซาด (Bashar al-Assad) ประธานาธิบดีซีเรียในขณะนั้นถูกโค่นล้ม อิสราเอลได้ยึดดินแดนซีเรียเพิ่มเติมในเขตชายแดน โดยอ้างความกังวลเกี่ยวกับรากฐานของกลุ่มจีฮัดของรัฐบาลซีเรียใหม่

ย้อนไปเมื่อวันที่ 27 พ.ค. 2568 สำนักข่าวรอยเตอร์ ได้รายงานว่า เจ้าหน้าที่ของอิสราเอลและซีเรียมีการติดต่อโดยตรง โดยได้จัดการประชุมแบบพบหน้ากันเพื่อยุติความตึงเครียดและป้องกันความขัดแย้งในพื้นที่ชายแดน ซึ่งประธานาธิบดีสหรัฐฯ โดนัลด์ ทรัมป์ เรียกร้องให้ชาราฟื้นฟูความสัมพันธ์กับอิสราเอล เมื่อพวกเขาพบกันที่กรุงริยาด ประเทศซาอุดิอาระเบีย เมื่อต้นเดือน พ.ค. 2568

โธมัส บารัค ได้รับตำแหน่งผู้แทนพิเศษสหรัฐฯ ประจำซีเรีย ในวันที่ 23 พ.ค. 2568 ซีเรียอยู่ภายใต้การคว่ำบาตรของสหรัฐฯ ตั้งแต่ปี 2522 โดยมาตรการคว่ำบาตรที่เข้มงวดที่สุดบางส่วนได้ถูกนำมาใช้ในปี 2563 ภายใต้กฎหมายที่เรียกว่า ซีซาร์ ซึ่งบารัคกล่าวว่ารัฐสภาจะต้องยกเลิกมาตรการดังกล่าวภายในระยะเวลา 180 วัน แต่ก็ย้ำว่า มีคนเพียงคนเดียวเท่านั้นที่อดทนกับการคว่ำบาตรเหล่านี้ได้น้อยกว่าทุกคน นั่นคือประธานาธิบดีทรัมป์

สหรัฐฯ ปิดสถานทูตในกรุงดามัสกัสเมื่อเดือน ก.พ. 2555 เกือบหนึ่งปีหลังจากการประท้วงต่อต้านประธานาธิบดีอัสซาดที่ลุกลามกลายเป็นความขัดแย้งรุนแรงที่กินเวลานานกว่าทศวรรษ ซึ่ง โรเบิร์ต ฟอร์ด (Robert Ford) เอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำซีเรียในขณะนั้น ถูกพาตัวออกจากซีเรียไม่นานก่อนที่สถานทูตจะปิดทำการ และทูตสหรัฐฯ ประจำซีเรียในเวลาต่อมาปฏิบัติการจากต่างประเทศโดยไม่ได้กลับไปเยือนกรุงดามัสกัส

สงครามกลางเมืองในซีเรียที่กินเวลานานถึง 14 ปี มีผู้เสียชีวิตหลายแสนคน ผู้คนนับล้านต้องพลัดถิ่นทั้งภายในและภายนอกประเทศ และชาติตะวันตกได้เพิ่มแรงกดดันต่อประธานาธิบดีอัสซาดด้วยการตัดความสัมพันธ์และกำหนดมาตรการคว่ำบาตรที่เข้มงวด แต่ยังสามารถยื้อเก้าอู้ผู้นำซีเรียมาได้ยาวนานอีกหลายปีด้วยความช่วยเหลือจากอิหร่านและรัสเซีย ขณะที่ ชารา ผู้นำซีเรียคนปัจจุบัน เคยเป็นผู้นำกลุ่มอัลเคดาสาขาซีเรีย แต่ได้ประกาศแยกตัวออกมาตั้งแต่ปี 2559

อีกด้านหนึ่ง Ukr Agro Consult องค์กรวิเคราะห์และให้ข้อมูลข่าวสารด้านธุรกิจการเกษตรกับชาวยูเครน ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ในกรุงเคียฟ รายงานข่าว Syria receives first shipment of wheat after EU sanctions lifted ระบุว่า เรือบรรทุกข้าวสาลี 28,500 ตันเดินทางมาถึงท่าเรือทาร์ตุสของซีเรียแล้ว ซึ่งถือเป็นการขนส่งสินค้าครั้งใหญ่ครั้งแรกนับตั้งแต่สหภาพยุโรป (EU) และสหรัฐฯ ยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจต่อซีเรีย ซึ่งกำลังฟื้นตัวจากสงครามกลางเมืองและความหายนะทางเศรษฐกิจที่กินเวลานานเกือบ 14 ปี

การดำเนินการดังกล่าวเกิดขึ้นหลังจากที่คณะมนตรียุโรป (EU Council) ได้ผ่านร่างกฎหมายอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 28 พ.ค. 2568 เพื่อยุติมาตรการจำกัดต่อซีเรีย ซึ่งที่ประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศของ EU เห็นชอบการตัดสินใจยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว และเป็นไปตามการตัดสินใจที่คล้ายกันของสหรัฐฯ ที่ประกาศเมื่อต้นเดือนนี้

Ukr Agro Consult รายงานโดยอ้างข้อมูลจาก มาห์มูด อับเดล วาฮีด (Mahmoud Abdel Waheed) ผู้สื่อข่าวประจำซีเรียจากสำนักข่าวอัลจาซีราของกาตาร์ ที่ระบุว่า ยังไม่มีการระบุแหล่งที่มาของสินค้า แต่การขนส่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อประชาชนและรัฐบาลซีเรีย สิ่งนี้แสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ที่ซีเรียจะกลับคืนสู่ประชาคมระหว่างประเทศ การค้ากลับมาฟื้นตัว และซีเรียจะกลับเข้าสู่ระบบการเงินระหว่างประเทศอีกครั้ง

การยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรที่เคยจำกัดการเข้าถึงระบบการค้าและการธนาคารระดับโลกของซีเรียจะช่วยเร่งการฟื้นฟูโครงสร้างพื้นฐานและเศรษฐกิจของประเทศ ธนาคารซีเรีย รวมถึงธนาคารกลางของประเทศ สามารถเข้าถึงตลาดการเงินของยุโรปได้อีกครั้ง ขณะเดียวกัน คณะมนตรียุโรปได้ขยายระยะเวลาการอายัดทรัพย์สินและห้ามเดินทางของบุคคลและนิติบุคคลที่เกี่ยวข้องกับรัฐบาลของอดีตประธานาธิบดีบาชาร์ อัล-อัสซาด ไปจนถึงวันที่ 1 มิ.ย. 2569 และกำหนดมาตรการใหม่ต่อบุคคล 2 รายและนิติบุคคล 3 รายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างร้ายแรง

ไกอา คัลลาส (Kaia Kallas) ผู้แทนระดับสูงของสหภาพยุโรปด้านกิจการต่างประเทศ แสดงความยินดีกับการตัดสินใจครั้งนี้ โดยย้ำถึงความมุ่งมั่นของยุโรปที่จะช่วยให้ชาวซีเรียสร้างประเทศที่ครอบคลุมและสันติขึ้นมาใหม่ ซึ่งการตัดสินใจครั้งนี้ถือเป็นก้าวที่ถูกต้องในช่วงเวลาประวัติศาสตร์นี้ที่สหภาพยุโรปจะสนับสนุนการฟื้นฟูซีเรียและการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองที่ตอบสนองความปรารถนาของชาวซีเรียทุกคนอย่างเต็มที่