การนอนกัดฟันไม่ใช่เรื่องเล่นๆ เพราะอาจสร้างปัญหาใหญ่ให้กับสุขภาพช่องปากและสุขภาพโดยรวมของเราได้แบบไม่รู้ตัว การกัดฟันขณะหลับอาจทำให้ฟันสึก ฟันบิ่นแตก เสี่ยงต่อการสูญเสียฟันถาวร อีกทั้งยังส่งผลเสียต่อความสัมพันธ์กับคนข้างๆ เนื่องจากเสียงกัดฟันรบกวนในยามค่ำคืนได้ค่ะ มาดูกันดีกว่าว่าอาการนี้เกิดจากอะไร มีผลเสียอย่างไร และมีวิธีรับมืออย่างไรบ้าง!

อาการของนอนกัดฟัน
- ฟันบนและล่างบดขยี้กันโดยอัตโนมัติระหว่างหลับ บางคนอาจมีการกัดฟันมากกว่า 80-100 ครั้งต่อคืน! 
- คนรอบข้างอาจได้ยินเสียงฟันกัดกันดัง โดยเฉพาะหากเป็นลักษณะฟันบดกัน แต่ถ้ากัดแน่นๆ อย่างเงียบๆ ก็อาจไม่รู้ตัว
- หลังตื่นนอน บางคนอาจรู้สึก ปวดขากรรไกร ปวดศีรษะ หรือรู้สึกไม่สดชื่น เหมือนพักผ่อนไม่เพียงพอ

สาเหตุของการนอนกัดฟัน 
มีหลายปัจจัยที่อาจกระตุ้นการนอนกัดฟัน เช่น:
1. ความเครียดและวิตกกังวล - ความเครียดเป็นปัจจัยที่พบบ่อย เมื่อเกิดความเครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนอะดรีนาลีนและคอร์ติซอล ทำให้กล้ามเนื้อเกร็งจนกัดฟันโดยไม่รู้ตัว
2. การเรียงตัวของฟันไม่ตรงแนว - ฟันกรามที่มีลักษณะไม่สมดุล อาจเกิดจากพันธุกรรมหรือการสบฟันผิดแนว จนทำให้ฟันขบกันแน่นระหว่างหลับ
3. ยาบางชนิด - ยารักษาโรคบางประเภท โดยเฉพาะยารักษาโรคทางจิตเวช เช่น ยาต้านอาการซึมเศร้า อาจส่งผลข้างเคียงทำให้นอนกัดฟัน
4. การดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่ - สารกระตุ้นเหล่านี้เพิ่มความเสี่ยงในการนอนกัดฟันมากขึ้นถึง 2 เท่า
5. การดื่มคาเฟอีนมากเกินไป - การดื่มกาแฟหรือเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนมากกว่า 6 แก้วต่อวัน อาจทำให้นอนหลับไม่สนิทและเกิดการกัดฟัน
6. ภาวะหยุดหายใจขณะหลับและการนอนกรน - ความผิดปกติในการนอน เช่น หยุดหายใจขณะหลับ (OSA) หรือการกรน ก็สามารถกระตุ้นให้เกิดการกัดฟันได้เช่นกัน

ผลเสียจากการนอนกัดฟัน
อาการนอนกัดฟันสามารถทำลายสุขภาพช่องปากอย่างรุนแรง ดังนี้:
- ฟันสั้นลง - ฟันที่สึกกร่อนจะสั้นลงอย่างชัดเจน และอาจมีลักษณะบางลง
- เสียวฟันและเจ็บขณะเคี้ยว - หากฟันสึกจนถึงชั้นโพรงประสาทฟันจะทำให้รู้สึกเจ็บปวดเมื่อเคี้ยวอาหาร
- รูปหน้าเปลี่ยน - กรามและกระดูกใบหน้าจะใหญ่ขึ้นและแข็งแรงขึ้น เนื่องจากกล้ามเนื้อขากรรไกรถูกใช้งานบ่อย
- ฟันบิ่น แตก ร้าว หรือสูญเสียฟันถาวร - หากกัดฟันเป็นประจำและไม่ได้รับการรักษา ฟันอาจบิ่นหรือแตกจนไม่สามารถรักษาให้คงสภาพได้
- กระทบต่อชีวิตคู่ - เสียงกัดฟันอาจรบกวนคนข้างๆ ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและความสัมพันธ์

วิธีป้องกันและรักษาการนอนกัดฟัน
หากมีอาการนอนกัดฟัน ควรรีบปรึกษาทันตแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการรักษา วิธีที่นิยมใช้ ได้แก่:
1. ใส่เฝือกสบฟัน (Occlusal Splint) - ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ใส่เฝือกที่ทำพิเศษสำหรับฟันแต่ละคน เพื่อลดการกระแทกระหว่างฟันและป้องกันฟันจากการสึกกร่อน
2. ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต - ลดการดื่มคาเฟอีน งดแอลกอฮอล์ และงดสูบบุหรี่ เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดการกัดฟัน
3. จัดการกับความเครียด - หาวิธีผ่อนคลาย เช่น การทำสมาธิ ออกกำลังกาย และนอนหลับให้เพียงพอ จะช่วยลดอาการกัดฟันได้
4. รักษาภาวะการนอนหลับผิดปกติ - หากพบว่ามีอาการนอนกรน หรือหยุดหายใจขณะหลับ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาเพิ่มเติม

หากสงสัยว่ามีอาการนอนกัดฟัน อย่าปล่อยไว้โดยไม่ได้รักษา เพราะอาจส่งผลต่อสุขภาพช่องปากและคุณภาพชีวิตในระยะยาวได้ค่ะ รีบปรึกษาทันตแพทย์เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาที่รุนแรงขึ้น!
ขอบคุณข้อมูล :คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ศูนย์ทันตกรรม โรงพยาบาลสุขุมวิท