“ตอนแรก ๆ ก็ไม่รู้จะปลูกยังไง ก็ทดลองตามความรู้ที่มีไปพร้อม ๆ กับเจ้าหน้าที่เข้ามาแนะนำ ทั้งวิธีการปลูก และการดูแลอย่างถูกวิธี ในแต่ละช่วงอายุ ผลผลิตที่ออกมาก็เป็นที่น่าพอใจ ใช้ได้อยู่” สุภาพร ภูประสิทธิ์ เกษตรกรบ้านปอแดง ต.นาดี อ.ยางตลาด จ.กาฬสินธุ์ เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการต้นแบบการส่งเสริมการปลูกพืชหลังฤดูทำนา
สำหรับโครงการต้นแบบการส่งเสริมการปลูกพืชหลังฤดูทำนา (ปัจจุบัน คือ ข้าวโพดอาหารสัตว์) ซึ่งสถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ ร่วมกับ กรมส่งเสริมการเกษตร และ บริษัท เจริญโภคภัณฑ์โปรดิ๊วส จำกัด ได้ดำเนินการนำร่องใน 3 จังหวัดภาคอีสาน ได้แก่ ขอนแก่น กาฬสินธุ์ และอุดรธานี เมื่อปี 2565 และในปี 2566 นี้ มีการขยายผลโครงการไปสู่เกษตรกรอีก 316 ราย ในพื้นที่กว่า 1,828 ไร่ และจากการประเมินคาดการณ์ว่าจะได้ผลผลิตข้าวโพด 1,300 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งได้ดำเนินการเกี่ยวผลผลิตไปเรียบร้อยแล้วเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคมที่ผ่านมา โดยมีผลการดำเนินงานเป็นที่น่าพอใจ ซึ่งโครงการได้วางแผนส่งเสริมการปลูกข้าวโพดไว้ใน 2 ช่วง คือ ฤดูฝน เดือนพฤษภาคม และหลังฤดูทำนา เดือนพฤศจิกายน ปี 2566
ซึ่งนอกจากจะเป็นการสร้างโอกาสเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกรในยุควิกฤตเศรษฐกิจแล้ว ยังเป็นการส่งเสริมให้เกษตรกรได้รับความรู้ด้านเทคโนโลยีการผลิตแบบใหม่ที่ทันสมัย ที่ทำให้ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้นทั้งปริมาณและคุณภาพ พร้อมทั้งหลักประกันในการเข้ามารับซื้อถึงแปลง รวมทั้งยังตอบสนองความต้องการของตลาดในภาวะขาดแคลนวัตถุดิบในการผลิตอาหารเลี้ยงสัตว์ ที่เกิดจากผลกระทบของสงครามรัสเซีย-ยูเครน ที่สำคัญการปลูกข้าวโพดอาหารสัตว์จะช่วยลดการใช้น้ำลงได้เกือบครึ่งหนึ่งของการปลูกข้าวนาปรัง
แต่อย่างไรก็ตาม โครงการฯ ได้มีการกำหนดความร่วมมืองดการเผาตอซังข้าวโพด ที่จะทำให้เกิดมลพิษในอากาศและเป็นอันตรายต่อสุขภาพ โดยให้หันมาไถกลบเพื่อให้เกิดกระบวนการย่อยสลาย กลายเป็นธาตุอาหารในดินสำหรับพืชต่อไป รวมทั้งการปลูก ก็ต้องปลูกในพื้นที่ที่ถูกกฎหมายด้วย
สำหรับแผนงานของโครงการต้นแบบการส่งเสริมการปลูกพืชหลังฤดูทำนา หากการดำเนินงานตามโครงการนี้ประสบผลสำเร็จลุล่วงตามเป้าหมาย สถาบันปิดทองหลังพระฯ ยังได้พิจารณาขยายผลโครงการไปดำเนินการในพื้นที่ต้นแบบจังหวัดอื่น ๆ ในฤดูฝน เดือนพฤษภาคม และหลังฤดูทำนา เดือนพฤศจิกายน ปี 2566 รวมทั้งได้มีการวิเคราะห์การตลาด รวบรวมวิเคราะห์ข้อมูลพืชเศรษฐกิจชนิดอื่น ๆ อาทิ พืชตระกูลถั่ว กล้วย พืชผัก กาแฟ มะพร้าว ฯลฯ ว่าตลาดมีความต้องการมากน้อยเพียงใด เพื่อนำรูปแบบการบริหารโครงการต้นแบบการส่งเสริมการปลูกพืชหลังฤดูทำนามาเป็นต้นแบบในการดำเนินงาน โดยจะคงรูปแบบการกำหนดกติกาและราคารับซื้อล่วงหน้าที่เป็นธรรม ลดความเสี่ยงให้กับเกษตรกร ร่วมถึงต้องรักษาสิ่งแวดล้อมด้วย
มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ